อาจารย์ที่ปรึกษามีบทบาทสำคัญต่อความสำเร็จของนักศึกษา ต้องช่วยเหลือนักศึกษาในการปรับตัวเองเมื่อเข้ามาสู่สถานศึกษาใหม่ เช่น การปรับตัวกับเพื่อนใหม่ ปรับตัวในการเรียน ยิ่งในสถาบันอุดมศึกษา นักศึกษาต้องรับผิดชอบตัวเองมากขึ้น เพราะถือว่าเป็นผู้ใหญ่แล้ว ย่อมรับผิดชอบตัวเองได้ บางคนยังคุ้นเคยการเรียนแบบเดิม คือ สมัยการเรียนในระดับมัธยมศึกษา เมื่อเข้ามาเรียนในระดับอุดมศึกษาในระยะแรกจะยังไม่สามารถปรับตัวได้จะเกิดความคับข้องใจ หรือในกรณีการคบเพื่อนใหม่จะต้องเปลี่ยนเพื่อนใหม่ เป็นต้น ทั้งการเรียนและการคบเพื่อนถ้านักศึกษาได้มีโอกาสปรับตัวให้สามารถดำเนินการด้วยดี เริ่มต้นดี นักศึกษาจะประสบความสำเร็จในการศึกษา อาจารย์ที่ปรึกษาจึงมีบทบาทสำคัญที่จะช่วยนักศึกษา ให้ประสบความสำเร็จในการปรับตัว และช่วยเหลือเมื่อนักศึกษาประสบปัญหา
อาจารย์ที่ปรึกษาแต่ละท่านมีภาระรับผิดชอบดูแลนักศึกษาจำนวนที่แตกต่างกัน การปฏิบัติของอาจารย์ก็แตกต่างกัน บางท่านดูแลนักศึกษาอย่างใกล้ชิด มีการพบปะกับนักศึกษาอย่างสม่ำเสมอ บางท่านมีเวลาพบนักศึกษาเฉพาะช่วงเปิดภาคการศึกษาก่อนลงทะเบียนเท่านั้น เมื่อเข้าสู่รั้วอุดมศึกษา นักศึกษาต้องปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทางการเรียน สภาพแวดล้อมทางสังคมและกลุ่มเพื่อนของมหาวิทยาลัย เพื่อให้นักศึกษาเข้ามาศึกษาและใช้ชีวิตภายในมหาวิทยาลัยอย่างมีความสุขและประสบความสำเร็จด้านการศึกษาตามที่ตั้งไว้ คณะวิชาจึงมีการแต่งตั้งอาจารย์ที่ปรึกษาทางวิชาการ กำหนดให้เป็นผู้ดูแลนักศึกษาตลอดระยะเวลาการศึกษา ตั้งแต่แรกเข้าศึกษาจนกระทั่งนักศึกษาสำเร็จการศึกษาไปจากสถาบัน
บทบาทและหน้าที่ของอาจารย์ที่ปรึกษา
1.ให้คำปรึกษาแนะนำนักศึกษาเกี่ยวกับหลักสูตร การเลือกวิชาเอก-โท การลงทะเบียนวิชาเรียนแต่ละภาคการศึกษา และวางแผนการศึกษาให้เป็นไปตามหลักสูตร
2.ทักท้วงการลงทะเบียนบางรายวิชาเมื่อเห็นว่าการลงทะเบียนรายวิชานั้นๆไม่เหมาะสมต่อนักศึกษา เช่น นักศึกษามีผลคะแนนสะสมต่ำ
3.ควบคุมดูแลการลงทะเบียนเรียนของนักศึกษาให้เป็นไปตามระเบียบข้อบังคับของมหาวิทยาลัย
4.ให้คำแนะนำนักศึกษาเกี่ยวกับวิธีการเรียนและการค้นคว้าระเบียบ กฎเกณฑ์การใช้ชีวิตความเป็นอยู่ภายในมหาวิทยาลัย การติดตามผลการเรียนของนักศึกษาอย่างสม่ำเสมอ
5.ให้การปรึกษาแนะนำและช่วยเหลือนักศึกษา เพื่อแก้ไขปัญหาอุปสรรคในด้านการเรียนและปัญหาทางสังคม อารมณ์ และส่วนตัว ที่จะมีผลกระทบต่อการเรียนของนักศึกษา